مرکز بهداشت ثامن

امتیاز کاربران

ستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعال

 

بيمارستانها و مراكز درماني:

بيمارستانها و مراكز درماني را مي توان از مراكز عمومي دانست كه در آن جا خدمات درماني بهداشتي به مراجعين ارائه مي گردد . اين مراكز به منظور بازگشت سلامت بيماران تلاش مي نمايند كه در صورت نداشتن شرايط اصولي و بهداشتي و تحت شرايطي تلاش پرسنل بخش موثر واقع نگرديده و نه تنها در بهبود مراجعين و بيماران مثمر ثمر واقع نمي شود بلكه مي تواند اثرات نامطلوب و سوء نيز در بر داشته باشد .

نتيجه مطلوب در مراكز درماني و بهداشتي هنگامي حاصل مي گردد كه تلاش پرسنل بخش در محيطي بهداشتي ، استاندارد و قابل قبولي انجام پذيرد . اگر وضعيت ساختماني شامل

ساختار ، پنجره ها ، تهويه ، نحوه جمع آوري و دفع فاضلاب و سرويس هاي بهداشتي ، محل اختصاص داده شده به جايگاه موقت زباله ، آب مصرفي و حتي انتخاب و تخصيص اتاق ها در جهات مختلف به منظور ارائه خدمات بهداشتي و درماني هدفمند نبوده و بر اساس كار كارشناسي انجام نگرفته باشد بازدهي مطلوب نداشته و احتمال عايد شدن نتيجه منفي و غير منتظره نيز وجود خواهد داشت و عكس قضيه فوق نيز صادق است .بدين معنا كه جنانچه احداث اين مراكز بر اساس استاندارد هاي جهاني و با پيشرفته ترين وسايل و ابزار نيز مجهز شده باشد وليكن از نيروهاي نا كارآمد و آموزش نديده و يا از افراد بي تعهد و سود جو و تاجر پيشه استفاده گردد باز نتيجه مطلوب عايد نخواهد گرديد .

با توجه به اين كه افراد شاغل در اين قبيل مراكز بيش از سايرين در معرض خطر ابتلا به بيماري هاي واگير دار قرار دارند لذا در صورت ناامن بودن و آلوده بودن محيط ، سلامت پرسنل بخش و حتي بيماران و مراجعين به طور جدي به مخاطره مي افتد .

پرسنل بخش مراكز درماني و بهداشتي در محيط هاي در معرض خطر بيمارستانها مانند آزمايشگاه ، تزريقات و پانسمان ، بخش هاي سوختگي ، عفوني به كار اشتغال دارند و به ويژه افرادي كه خدمات و نظافت اين محيط ها را به عهده دارند بايستي از مسائل بهداشتي و مخاطرات و راههاي انتقال و سرايت بيماري ها آگاهي و اطلاعات لازم و كافي داشته باشند تا هم خود را از خطرات آلوده شدن و ابتلا به بيماري ها محافظت نمايند و هم با رعايت اصول بهداشتي از انتشار آلودگي ها در محيط جلوگيري نمايند و بدين منظور و جهت تحقيق اين امر پرسنل بخش مراكز ياد شده بايستي راههاي پيشگيري و جلوگيري از انتقال و سرايت آلودگي ها را كاملا بدانند . گندزدا ها ومواد ضد عفوني كننده و پاك كننده را خوب بشناسند و با خصوصيات آنها آشنا باشند و روشهاي رفع آلودگي از وسايل و لوازم مختلف را بدانند و از لوازم و وسايل ايمني و حفاظتي فردي نيز به موقع و به جا استفاده نمايند . با عنايت به اين كه وضعيت بهداشتي محيطي بيمارستان ها تاثير منفي درميزان و دامنه شيوع آلودگي ها و عفونت هاي بيمارستاني داشته كه رعايت اين مهم به عهده پرسنل بخش بخش خدمات و نيز پرسنل شاغل مي باشد و با توجه به وا گذاري خدمات به بخش خصوصي و با در نظر گرفتن سطح سواد و آگاهي اين افراد از مخاطرات موجود در محيط كاري خود و به منظور ارتقاء سطح آگاهي پرسنل بخش و حفظ سلامت پرسنل بخش به ويژه رده خدمات ، برنامه آموزشي لازم به زبان ساده و گويا و قابل درك و فهم گروههاي خدماتي تهيه و با تنظيم برنامه اي نسبت به ارتقاء سطح آگاهي هاي نامبردگان اقدام گردد.

نكات مهم مورد توجه پرسنل بخش خدمات

نيروهاي خدماتي شاغل در درمانگاهها و بيمارستان ها قبل از شروع به كار بايستي از نظر تاييد سلامت و نداشتن بيماري هاي واگير دار مورد بررسي پزشكي قرار گرفته و در صورت نداشتن بيماري براي نامبردگان كارت تندرستي صادر گردد . بديهي است انجام معاينات پزشكي و آزمايشات لازم هر شش ماه يك بار بايستي تكرار گردد .

كليه پرسنل خدمات بايستي داراي لباس كار متناسب با نوع كار بوده و از وسايل حفاظتي و ايمني دستكش ، ماسك ، كلاه ، چكمه يا كفش مناسب استفاده نموده و پس از پايان كار نسبت به تعويض لباس اقدام نمايد . در صورت امكان تعويض لباس پس از استحمام انجام شود

تذكر : پرسنل بخش حق ندارند با لباس كار محل را ترك نمايند .

پرسنل بخش خدمات مربوط به بخش هاي مختلف و به ويژه پرسنل بخش بخش هاي عفوني و آزمايشگاههاي ميكروب شناسي حق تردد در بخش هاي ديگر به ويژه بخش كودكان ، زنان و زايمان ، آشپزخانه و …. كه از حساسيت بيشتري برخوردار مي باشند را ندارند و در صورت اجبار بايستي نسبت به تعويض لباس و كفش خود اقدام و احتياطات لازم را به عمل آورند .

پرسنل بخش خدمات حق جمع آوري ، نگهداري و خارج نمودن اضافه غذا از بيمارستان ( آشپزخانه يا بيماران ) ، نانهاي ضايعاتي و ……. به هر دليلي و جهت هر گونه مصرفي را ندارند

انجام عمل بازيافت از زباله بيمارستاني به هر شكلي ممنوع مي باشد ، به ويژه از زباله هاي عفوني ومخاطره آميز

جارو و تي هاي نظافت در پايان كار در محل هاي اختصاص داده شده به اين قبيل وسايل نظافت بايستي شستشو و به منظور آب گيري و خشك شدن در حوضچه هاي زهكشي شده و قابل نظافت و بهداشتي نگهداري شوند . استفاده از يك تي نظافت در تميز كردن و نظافت قسمت هاي مختلف ( سالن بخش ، اتاق بيمار ، محل استقرار پرسنل و پرستاري و …. اكيدا ممنوع و مخاطره آميز مي باشد .

عدم استفاده از ترايلي و يا گاري چهار چرخه ، برانكارد و غير در جهات عير اختصاصي ممنوع مي باشد . حنما در صورت ناچاري نيز نبايستي از وسايل حمل و نقل ، غذا ، و به طور مشترك استفاده نمود .

عدم نگهداري و انبار نمودن وسايل اسقاطي و مستعمل در گوشه و كنار و فضاهاي خالي موجود در بخش و بيمارستان . محل هاي جمع آوري و انبار وسايل ياد شده مي توانند محل تجمع حشرات و پناهگاه جوندگان ( موش ) و ساير جانوران موزي و حتي بروز حريق گردد .

از قرار دادن لگن ، لوله ادرار ، تشت و …. در كف سرويس هاي بهداشتي و روي زمين يا زير تخت بيمار ، زير دستشويي و …جداُ پرهيز نماييد در غير اين صورت اين عمل مي تواند آلودگي و عفونت را به تخت بيماران بستري شده انتقال دهد .وسايل فوق الذكر بايستي پس از شستشو گندزدايي گرديده و در قفسه اي مخصوص اين كار نگهداري گردند .

پرسنل بخش خدمات حق انجام كارهاي متفرقه و بعضا پزشكي مانند تزريقات ، وصل و كشيدن سرم بيماران و …حتي در صورت كمبود نيرو را ندارند . در صورت انجام تخلف محسوب مي گردد .

از دست زدن به زباله به خصوص زباله آزمايشگاهها ، بخشهاي عفوني و …اكيداُ خودداري گردد . درجمع آوري و حمل و نقل و تخليه زباله بايستي كليه نكات ايمني و حفاظتي رعايت گردد .

در صورت مشاهده اجسام تيز و برنده ( سر سوزن ، تيغ جراحي ) در داخل زباله دان نصب شده در اتاق بيماران ابتدا موضوع را به پرستار بخش يا جانشين وي و در صورت عدم توجه به مدير بيمارستان يا درمانگاه كتباُ يا شفاهاُ اطلاع داده شود .

مواد شوينده ، سفيد كننده ، گندزداها و ضدعفوني كننده ها بايستي در محل مناسب و داراي تهويه اصولي نگهداري گردند . از انبار نمودن مواد ياد شده به صورت در هم و يا غير اصولي جداُ بايستي پرهيز كرد . در صورت نگهداري غير اصولي مواد شيميايي و حلالها و …. در شرايط غير قابل قبول مي تواند عامل انفجار يا آتش سوزي يا ايجاد گازهاي خطرناك در محيط انبار شوند .

از نگهداري مواد غذايي توسط بيماران يا همراهان در كيسه هاي پلاستيك تيره و سياه ( از دوده صنعتي در تهيه پاكت هاي پلاستيكي استفاده شده باشد ) در يخچال بخش جلوگيري به عمل آيد . نگهداري مواد غذايي در كيسه هاي پلاستيكي فوق الذكر و كيسه هاي پلاستيكي بازيافتي براي سلامت انسان زيان آور مي باشد .

از ايجاد زمينه مناسب در جهت حيوانات اهلي ( مثل گربه ) يا پرندگان ( مثل كلاغ و كبوتر ) خودداري شود .( پراكندن مواد غذايي اضافي بيماران ، نانهاي ضايعاتي و …. در گوشه و كنار بيمارستان باعث جلب حيوانات اهلي مثل گربه و جانوران موذي مثل موش و حشرات و پرندگان مي گردد . )

هر بار پس از انجام كار و قبل از دست زدن به مواد غذايي و خوردن غذا دستهاي

خود را با آب و صابون ( ترجيحاُ صابون مايع ) خوب بشوييد .

 

امتیاز کاربران

ستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعال

 

فعاليتهاي بهداشت حرفه اي:

نظارت و برنامه ريزي فني و اداري كادر تحت سرپرستي و آگاهي لازم از وضعيت مربوطه به آنها.

انجام مطالعات به منظور آگاهي از وضعيت بهداشت حرفه اي محيط كار و شناخت مسائل بهداشت حرفه اي صاحبان مشاغل در شاخه صنعت معدن، كشاورزي، خدمات و جمع آوري اطلاعات لازم از سازمانها و ارگانهاي زيربط.

پيگيري عمليات اجرايي در زمينه پيشگيري و بيماريابي و مبارزه با بيماريها و مسموميت ناشي از كار از طريق نظارت بر انجام معاينات دوره اي.

آگاهي از مواد اوليه مصرفي، مواد بينابيني توليد شده مواد اوليه و روشهاي توليد حرف مختلف به منظور شناسايي عوامل زيان آور محيط كار.

شناخت عوامل زيان آور محيط كار كه به نحوي به سلامت جسمي و رواني و

 اجتماعي شاغلين لطمه وارد مي سازد از طريق بازرسيهايي كه از كارگاهها و كارخانجات به عمل مي آيد.

بررسي و شناخت كارهاي سخت و زيان آور در حرف گوناگون و تعيين الويت جهت برنامه هاي در دست اقدام .

نظارت بر فعاليت خانه هاي بهداشت كارگري و حسن اجراي دستورالعملهاي بهداشتي.

نظارت بر فعاليت كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كار و پيگيري تشكيل        كميته هاي مذكور در كارخانجات مشمول .

تشكيل دروره هاي آموزشي و باز آموزي كارشناسان بهداشت حرفه اي شاغل در كارخانجات و پزشكان دوره ديده طب كار

تشكيل دوره هاي آموزشي و بازآموزي كارشناسان بهداشت حرفه اي شاغل در كارخانجات و پزشكان دوره ديده طب كار.

نظارت بر تأمين آب آشاميدني سالم وبهداشتي محيط كار و جمع آوري و دفع صحيح بهداشتي زباله و فاضلابهاي واحدهاي توليدي و همچنين تسهيلات و تأسيسات بهداشتي محيط كار.

صدور تأييديه بهداشتي با توجه به استعلام ارگانها و سازمانهاي ذيربط در مراحل دريافت مجوز.

اجراي برنامه هاي آموزشي بهداشت با همكاري واحد آموزش بهداشت.

همكاري با ساير كارشناسان بهداشتي مركز بهداشت با توجه به دستورالعملهاي ستادي.

نظارت بر فعاليت شركتهاي خصوصي ارائه دهنده خدمات طب كار و بهداشت  حرفه اي

فعاليتهاي بهداشت حرفه اي:

نظارت و برنامه ريزي فني و اداري كادر تحت سرپرستي و آگاهي لازم از وضعيت مربوطه به آنها.

انجام مطالعات به منظور آگاهي از وضعيت بهداشت حرفه اي محيط كار و شناخت مسائل بهداشت حرفه اي صاحبان مشاغل در شاخه صنعت معدن، كشاورزي، خدمات و جمع آوري اطلاعات لازم از سازمانها و ارگانهاي زيربط.

پيگيري عمليات اجرايي در زمينه پيشگيري و بيماريابي و مبارزه با بيماريها و مسموميت ناشي از كار از طريق نظارت بر انجام معاينات دوره اي.

آگاهي از مواد اوليه مصرفي، مواد بينابيني توليد شده مواد اوليه و روشهاي توليد حرف مختلف به منظور شناسايي عوامل زيان آور محيط كار.

شناخت عوامل زيان آور محيط كار كه به نحوي به سلامت جسمي و رواني و

اجتماعي شاغلين لطمه وارد مي سازد از طريق بازرسيهايي كه از كارگاهها و كارخانجات به عمل مي آيد.

بررسي و شناخت كارهاي سخت و زيان آور در حرف گوناگون و تعيين الويت جهت برنامه هاي در دست اقدام .

نظارت بر فعاليت خانه هاي بهداشت كارگري و حسن اجراي دستورالعملهاي بهداشتي.

نظارت بر فعاليت كميته هاي حفاظت فني و بهداشت كار و پيگيري تشكيل كميته هاي مذكور در كارخانجات مشمول .

تشكيل دروره هاي آموزشي و باز آموزي كارشناسان بهداشت حرفه اي شاغل در كارخانجات و پزشكان دوره ديده طب كار

تشكيل دوره هاي آموزشي و بازآموزي كارشناسان بهداشت حرفه اي شاغل در كارخانجات و پزشكان دوره ديده طب كار.

نظارت بر تأمين آب آشاميدني سالم وبهداشتي محيط كار و جمع آوري و دفع صحيح بهداشتي زباله و فاضلابهاي واحدهاي توليدي و همچنين تسهيلات و تأسيسات بهداشتي محيط كار.

صدور تأييديه بهداشتي با توجه به استعلام ارگانها و سازمانهاي ذيربط در مراحل دريافت مجوز.

اجراي برنامه هاي آموزشي بهداشت با همكاري واحد آموزش بهداشت.

همكاري با ساير كارشناسان بهداشتي مركز بهداشت با توجه به دستورالعملهاي ستادي.

نظارت بر فعاليت شركتهاي خصوصي ارائه دهنده خدمات طب كار و بهداشت حرفه اي

امتیاز کاربران

ستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعال

 

بخش دوم: بهداشت حرفه ای

تعريف بهداشت حرفه اي

نظر به افزايش روزافزون دايره خدمات بهداشتي، تنوع كارها، تعداد مشاغل و مسائل متفاوتي كه كارگران هر حرفه با آن مواجه هستند، پيدا كردن تعريف جامع و كامل بهداشت حرفه اي خالي از دشواري نيست و شايد براي شناخت بهتر حدود و وظايف بهداشت حرفه اي در مورد هر حرفه ميبايست تعريف جداگانه اي در نظر گرفته شود.

تعريف زير مي تواند تا حدي گوياي وسعت و اهميت بهداشت حرفه اي باشد:

«بهداشت حرفه اي عبارتست از علم و هنر تامين بالاترين سطح سلامت نيروي كار، حفظ و ارتقاي سلامتي آنان و حفظ سرمايه از طريق ايجاد محيط كار سالم، انتخاب كارگر مناسب براي هر كار، تطبيق كار با مقتضيات روحي و جسمي كارگران، پيشگيري از حوادث و بيماريهاي شغلي و غير شغلي، آموزش بهداشت فردي و مسائل مربوط به كار،تشخيص زودرس و درمان بيماري ها، و توجه به مسائل و مشكلات كارگران همه مشاغل و افراد وابسته به آنان به گونه اي كه هر كارگر قادر باشد با برخورداري از حداكثر سلامتي و رفاه، فردي موثر براي اجتماع باشد».

تعريف فوق عليرغم كامل نبودن اما گوياي آن است كه بهداشت حرفه اي تنها محدود به مسائل درماني و پزشكي نبوده بلكه مسائل محيطي و اجتماعي، اقتصادي و خانوادگي و امثال آنها را نيز در بر مي گيرد.

نخستين كميته مشترك سازمان بهداشت جهاني و سازمان بين المللي كار كه در سال1950 در ژنو تشكيل گرديد، بهداشت حرفه اي را چنين تعريف كرده است.

تامين و ارتقاء عالي ترين سطح سلامت جسمي، رواني و اجتماعي براي كارگران همه ي مشاغل، پيشگيري از بيماريها و حوادث ناشي از كار، به كار گماردن نيروي كار در محيط و شغلي كه از لحاظ جسمي و رواني قدرت انجام آن را دارد، و يا بطور خلاصه تطابق كار با انسان و در صورت عدم امكان، تطابق انسان با كار.

اهداف بهداشت حرفه‌اي :
هدف بهداشت حرفه‌اي را کميته مشترک کارشناسان بهداشت جهاني و سازمان بين‌المللي کار چنين تعريف کرده است.

ارتقاء و تامين عالي‌ترين درجه ممکن وضع جسمي، رواني و اجتماعي کارکنان همه مشاغل

جلوگيري از بيماريها و حوادث شغلي

انتخاب کارگر يا کارمند براي محيط و شغلي که از لحاظ جسمي و رواني قدرت انجام آن را دارد و يا بطور اختصار تطبيق کار با انسان و در صورت عدم امکان اين امر تطبيق انسان با کار .
برنامه هاي بهداشت حرفه اي

به منظور دستيابي به اهداف فوق، اجراي برنامه هاي بهداشت حرفه اي ضرورت دارد. اجزاء اين برنامه ها كه بطور خلاصه در زير به آنها پرداخته خواهد شد در كشور ما بطور مشترك به عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و وزارت كار و امور اجتماعي مي باشد. البته سازمان تامين اجتماعي نيز مسئول درمان و بيمه كارگران است.

برنامه هاي بهداشت حرفه اي عبارتند از:

اقدامات مربوط به شناسايي و ارزشيابي عوامل زيان آور در محيط كار و ارائه راهكارهاي كنترلي

برنامه هاي مربوط به معاينات پزشكي كارگران

اين معاينات به اشكال مختلفي چون معاينات پزشكي قبل از استخدام ، معاينات پزشكي دوره اي و معاينات اختصاصي به اجرا در مي آيند .

برنامه هاي مربوط به حفاظت و ايمني نظير تامين وسايل حفاظت فردي ، حفاظ گذاري دستگاهها و ماشين الات

برنامه هاي مربوطبه آموزش بهداشت كارگران مانند آموزش روش صحيح استفاده از تجهيزات حفاظت فردي

ايجاد امكانات درماني و كمكهاي اوليه

برنامه هاي مربوط به تغذيه

برنامه هاي مربوط به بهداشت محيط كار مثل نظارت بر سرويسهاي بهداشتي

برنامه هاي مربوط به نوتواني

امتیاز کاربران

ستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعالستاره غیر فعال

اصول بهداشت حرفه اي

همان گونه كه در صفحات قبل نيز اشاره شده است، شناسايي، ارزشيابي و كنترل جزء اصول كلي بهداشت حرفه اي به منظور دستيابي به اهداف آن قلمداد مي شود. البته در اين سال ها جزء چهارمي را تحت عنوان «پيش بيني» به اين اصول افزوده اند كه مقدم بر سه جزء پيشين بعنوان اصول بهداشت حرفه اي شناخته مي شود.

الف:شناسايي

همانگونه كه مي توان پيش بيني كرد، هيچگونه عامل تهديد كننده و مخاطره آميزي را براي سلامت نمي توان تحت كنترل در آورد مگر آنكه پيش از هر چيزي به شناخت آن مبادرت شده باشد. بنابراين اولين اولين گام در عمليات اجرايي بهداشت حرفه اي شناسايي است. با توجه به آموزش و مسئوليت هاي يك متخصص بهداشت حرفه اي، كار شناسايي مخاطرات بهداشتي محيط كار به عهده وي مي باشد.

كار شناسايي معمولا از طريق يك بازديد مقدماتي و پي بردن به خصوصيات كلي شرايط محيط كار انجام مي پذيرد. براي اين منظور مي توان از شيوه ها و راهكارهاي مختلفي كه عمدتا در دسترس و ساده هستند، استفاده كرد. براي مثال مي توان از اطلاعات موجود در سوابق و پرونده ها استفاده كردو يا با بازديد از محيط ها و فرآيندها به عملياتي كه در هر مرحله انجام مي پذيرد پي برد. درك عملياتي كه در حال انجام است، شناسايي منابع احتمالي خطر را آسان خواهد ساخت. همچنين هر زمان كه فرآيندي تغيير يافته و يا اصلاح گردد، متخصص بهداشت حرفه اي بايد در جستجوي شناسايي مخاطرات بالقوه بهداشتي ناشي از تغيير ياد شده باشد.

تهيه فهرستي از مواد شيميايي در محيط كار از ديگر شيوه هاي ساده شناسايي مخاطرات بهداشتي است. براي اين منظور بايد ليستي كليه مواد اوليه، بينابيني و محصولات نهايي تهيه كرد.

مطالعه پرونده پزشكي كارگران نيز مي تواند در صورت مشاهده علائم خاصي در آنها، بازگوكننده انواع مخاطرات موجود در محيط كار باشد. و بالاخره اينكه، عموما كسي بهتر از اپراتور هر دستگاه و فرآيند نسبت به مخاطرات آن فرآيند و دستگاه آگاه نيست. بنابراين، با آموزش كارگران شاغل و كسب آگاهي از آنها مي توان به مخاطرات موجود پي برد.

با انجام اين مرحله، خصوصيات كلي كار و محيط كار شناسايي شده و بدنبال آن مي توان با در نظر گرفتن عواملي مانند شدت خطر، تعداد افراد در معرض و نوع كار، مخاطرات مختلف را بر حسب اهميت آنها اولويت بندي كرده و مقدمات مرحله اجرايي دوم را فراهم كرد.

ب-ارزشيابي

پس از شناسايي، نوبت به ارزشيابي دقيق مخاطرات ناشي از مواجه كارگران با عوامل زيان آور مي رسد. پس از تكميل ارزشيابي، متخصص بهداشت حرفه اي قادر به برآورد يا تعيين ميزان خطري است كه در نتيجه آن عامل در محيط كار شكل مي گيرد.

متخصص بهداشت حرفه اي بايد طي فرآيند ارزشيابي حداقل به سوالات زير پاسخ دهد:

خطر داراي چه ماهيتي است؟

آيا از نوع انرژي است مثلا نور، ارتعاش، سروصدا،دما و غيره يا اينكه بصورت موادي است كه در نتيجه تماس مخاطره آميز خواهند بود مانند تركيبات شيميايي، آلاينده هاي هوا( نظير گرد و غبار، دود، مه، ميست،...) يا عوامل ميكروبي و نظاير آن.

شدت مواجهه چقدر است؟

تعيين اين موضوع، جديت خطر را روشن خواهد ساخت. متخصص بهداشت حرفه اي بايد ميزان مواجهه يا ميزان احتمال آن را از طريق اندازه گيري تعيين نمايد. آيا ميزان آن بيش از مقادير مجازي است كه از سوي سازمان هاي ذيصلاح تعيين شده يا خير.

پاسخ اين سوال از طريق مقايسه مقادير اندازه گيري شده با ميزان مجاز توصيه شده از سوي مقامات ذيصلاح( مانند مقادير آستانه مجاز شغلي تعيين شده توسط معاونت سلامت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي) انجام مي پذيرد. اطلاعات بيشتر در اين خصوص در مبحث عوامل شيميايي زيان آور ارائه شده است. لازم به توضيح است كه اندازه گيري با اهداف گوناگوني مانند تعيين ميزان و شدت خطر، تعيين افراد در معرض، محل هاي آلوده و بالاخره تعيين كارايي اقدامات كنترلي بكار رفته و يا موجود در محيط ممكن است انجام پذيرد.

طول مدت مواجهه چقدر است؟

مدت زماني كه نيروي كار با يك عامل زيان آور در تماس است، يكي از فاكتورهاي بي نهايت مهم و تعيين كننده در ميزان مخاطرات محسوب مي شود. مدت زمان مواجهه به همراه مقدار عامل زيان آور، شدت مواجهه نيروي كار با عامل مذبور را تعيين خواهد كرد و بدين ترتيب متخصص بهداشت حرفه اي از طريق مقايسه آن با مقادير مجاز، مخاطره آميز بودن مواجهه را تعيين مي نمايد.

راه ورود يا مواجهه با عامل زيان آور چيست؟

بطور كلي سه راه اصلي براي ورود مواد به بدن وجود دارد

استنشاق(كه عمده ترين راه ورود مواد شيميايي به بدن را در محيط هاي كار به خود اختصاص مي دهد).

پوست

دستگاه گوارش(حائز كمترين اهميت از جنبه مواجهه شغلي در خصوص ورود مواد به بدن محسوب مي شود).

حساسيت هاي فردي افراد در معرض چيست؟

بطور كلي واكنش افراد در برابر موادي كه با آنها مواجه مي شوند يكسان نيست. مثلا برخي از افراد در صورت مواجهه با مواد حساسيت زا از خود واكنش شديد بروز مي دهند حال آنكه ديگران هيچگونه واكنشي را از خود نشان نمي دهند.

بنابراين به دنبال كسب پاسخ كافي در خصوص پنج سوال فوق كه عمدتا با استفاده از اندازه گيري توسط ابزارهاي سنجش انجام مي پذيرد، متخصص بهداشت حرفه اي قادر خواهد بود كه برنامه هاي مربوط به كنترل را متمركز نموده و از پرداختن به موضوعات غيرضروري و فاقد اولويت اجتناب نمايد.

اندازه گيري ها معمولا به دو صورت محيطي و بيولوژيك انجام مي شوند كه هر يك به نوبه خود به اشكال متفاوتي به مورد اجرا در مي آيند.

ج: كنترل

پس از مقايسه ميزان عامل زيان اور با استانداردهاي مربوطه و در نظر گرفتن برخي عوامل موثر(مانند شرايط كار، قابليت هاي جسمي و فيزيولوژيك نيروي كار و...) بسته به نتيجه اي كه از فرايند ارزشيابي بدست آمده است، متخصص بهداشت حرفه اي اقدامات كنترلي مناسب را انتخاب خواهد نمود. اين موضوع ممكن است از عم هرگونه اقدام كنترلي تا اصلاح كامل يك فرايند متفاوت باشد. به بياني ديگر، ارزشيابي ممكن است نشاندهنده آن باشد كه فرايند مورد مطالعه تحت شرايط كاري مورد بررسي فاقد هرگونه خطري براي سلامت نيروي كار است، بنابراين خطر بالقوه اي وجود نداشته و شايد اقدامات محدودي به منظور افزايش اطمينان از بي خطري فرايند انجام پذيرد. اما از سوي ديگر، ارزشيابي ممكن است گوياي خطري جدي باشد كه در اينصورت اقدام فوري را جهت حذف عامل مخاطره آميز طلب مي نمايد. براي چنين منظوري از اقدامات كلي كنترلي مانند جايگزيني، محصورسازي، جداسازي، تهويه، وسايل حفاظت فرديو غيره ميتوان استفاده كرد.
عوامل زيان آور محيط كار

انسانها به دليل انواع آلودگي هاي موجود در آب، خاك و هوا يا در نتيجه شرايط غير بهداشتي حاكم از نظر تغذيه، مسكن، آموزش و غيره در معرض عوامل و شرايط زيان آوري قرار دارندكه سلامت آنها را به خطر مي اندازد. نيروهاي كار بخشي از كل جمعيت هستند كه علاوه بر مخاطرات نامبرده، سلامت آنها به مقياس گسترده اي تحت تاثير شرايط موجود در محل كار آنها هم قرار دارد. بنابراين هدف در بهداشت حرفه اي تامين محيط شغلي سالم است بطوريكه سلامت كارگران را حفظ نموده و بر بازده كار بيافزايد.

عوامل زيان آور موجود در محيط كار به اشكال مختلفي طبقه بندي و مورد مطالعه قرار مي گيرند كه در يكي از متداولترين آنها اين عوامل در پنج گروه به شرح زير طبقه بندي شده اند:

عوامل فيزيكي زيان آور مانند صدا، گرما، سرما، ارتعاش، روشنايي، پرتوها، فشارو..

عوامل شيميايي زيان آور نظير انواع مواد شيميايي سمي و آفتكشها كه با برخي از بيماريها و مسموميتهاي ناشي از كار همراهند.

عوامل زيست شناختي شامل ويروسها، ريكتزياها، باكتريها، قارچها، انگلها

عوامل روانشناختي زيان آور شامل مخاطرات ناشي از ناتواني فرد در تطابق با محيط كار

عوامل مكانيكي زيان آور و ايمني كار مانند وضعيت نامناسب بدني در زمان كار با ابزارها و ماشين آلات ( موضوع علم ارگونومي) و يا وقوع حوادث و ايجاد جراحات ناشي از عدم رعايت نكات ايمني در كار با ابزارها و ماشين آلات( موضوع علم ايمني).

نمونه ديگري از طبقه بندي عوامل زيان آور بر حسب انواع اثرات متقابل انساني در محيط كار است. اساسا سه نوع اثر متقابل در محيط كار وجود دارد

اثر متقابل انسان و عوامل محيطي ( عوامل بيماريزاي فيزيكي، شيميايي، زست شناختي)

اثر متقابل انسان و انسان

اثر متقابل انسان و ماشين

هر يك از عوامل و اثرات متقابل فوق قادرند در صورت خروج از شرايط قابل قبول و عدم تحمل فيزيولوژيكي انسان به عوارض و آسيبهايي منجر گردند.
استراتژي‌هاي بهداشت حرفه‌اي :
ايجاد مرکز بهداشت کار در واحدهاي کارگري بالاي 500 نفر
ايجاد خانه بهداشت کارگري در واحدهاي 499-50 نفر کارگر
ايجاد پست امداد کارگري در واحدهاي کارگري بين 49-20 نفر کارگر
ادغام بهداشت حرفه ‌اي در نظام شبکه (بهداشتي و درماني )
اجراي طرح ضربتي نظارت و پايش بر بهداشت محيط کار و کارگري کارگاههاي زير 20 نفر کارگر اجراي طرح صنوف ((پيگيري در رعايت موازين بهداشت حرفه‌اي از طريق رابطين بهداشتي))
آموزش خانوارها به رعايت موازين بهداشت حرفه‌اي به کمک رابطين بهداشتي
پيشگيري و کنترل عوامل زيان آور محيط کار
توسعه و تشديد طرح بقا (بهداشتي نمودن کارگاههاي قاليبافي)
طرح رعايت موازين بهداشت حرفه‌اي در پايانه‌هاي مسافربري
طرح رعايت موازين بهداشت حرفه‌اي در جايگاههاي پمپ بنزين‌ها
هماهنگي با ادارات ذيربط (دادگستري، جهاد، اداره کار و تامين اجتماعي، تعريزات، محيط زيست و ... )
پروفايل ايمني شيميايي ( کنترل و نظارت بهداشتي بر سموم و مواد شيميايي استان